7 / 18
τελειουμένοις
(τελειόω -ω < τέλειος < τέλος)
ΟΜΟΡΡ
.: τελείωση, τελείωμα, ατέλεια, ευτελής, τέλειος, τελετή, τέλεση,
αποτέλεσμα.
ΣΥΝ
.: τελειοποιῶ, ἐκπληρῶ, κατορθῶ.
ΕΝΟΤΗΤΑ 1 - ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
1
Το θέμα της ενότητας
Στην αρχή της ενότητας αυτής ο Αριστοτέλης ανακεφαλαιώνει όσα είπε στα
προηγούμενα, ότι δηλαδή οι αρετές διακρίνονται σε διανοητικές και ηθικές.
Στη
συνέχεια ορίζει τη σχέση της ηθικής αρετής με την ανθρώπινη φύση και εξηγεί τον
τρόπο γένεσης και ανάπτυξης της ηθικής αρετής.
2
Γενικά:
Οι διανοητικές αρετές σχετίζονται αποκλειστικά και μόνο με τη διάνοια, με τη
λογική, ενώ οι ηθικές αρετές περιγράφουν το χαρακτήρα του ανθρώπου.
Οι διανοητικές αρετές είναι αποτέλεσμα διδασκαλίας. Σε αντίθεση, οι ηθικές
αρετές αποκτώνται με τον εθισμό.
Στη συνέχεια ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι καμία από τις ηθικές αρετές δεν είναι
έμφυτη στον άνθρωπο
«οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίγνεται»,
αφού κανένα από τα όντα της φύσης δεν μπορεί να αποκτήσει με εθισμό μιαν άλλη
ιδιότητα.
Για να ενισχύσει το συλλογισμό του ο Αριστοτέλης χρησιμοποιεί δύο απλά και
συγκεκριμένα παραδείγματα.
Επαγωγικά λειτουργώντας ο Αριστοτέλης καταλήγει σ' ένα γενικό συμπέρασμα:
τίποτα από τα πράγματα που γεννιούνται από τη φύση με μιαν ορισμένη ιδιότητα
δεν μπορεί ν' αποκτήσει διαφορετική συνήθεια.
1
Για μια αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση της συγκεκριμένης σχολικής ενότητας βλ. και την
επιμελημένη εργασία του Π. Παπαδημητρίου,
Αριστοτέλους «Ηθικά Νικομάχεια»,
Φιλόλογος,
Καλοκαίρι 2000, σ. 300 – 316.
2
Για την έννοια της αρετής γενικά στον Αριστοτέλη βλ. και Μ. Ρούση,
Η έννοια της αρετής στον
Αριστοτέλη,
1
ο
μέρος, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 201 – 211.